Żylaki sromu nazywane również żylakami okolic intymnych to powiększenie żył zewnętrznych narządów płciowych, a także jeden z najwyraźniejszych objawów żylaków miednicy. W połowie przypadków żylaki sromu i krocza łączą się z żylakami kończyn dolnych.
Najczęściej żylaki sromu występuje podczas drugiej ciąży. Znaczna zmiana tła hormonalnego prowadzi do osłabienia naczyń żylnych. Zastawki nie zapewniają pełnego odpływu krwi i nie mogą zamknąć szczelin rozszerzonych naczyń. Krew zastyga, wtedy nadmierny nacisk na ściany prowadzi do zwiększenia średnicy naczyń. Ponadto wraz ze wzrostem płodu i powiększaniem się macicy dochodzi do wzrostu nacisku na naczynia w okolicy miednicy, co upośledza krążenie krwi.
Żylaki krocza i warg sromowych to schorzenie, które polega na deformacji żył, objawiającej się ich poszerzeniem, wypełnieniem krwią, skręceniem i guzkowatością. U niektórych pacjentów oprócz defektów kosmetycznych, występują dodatkowe objawy, takie jak obrzęki, uczucie ciężkości oraz tępy ból narządów płciowych.
Czynniki prowadzące do żylaków sromu
Rozszerzenie żył sromu i krocza może być spowodowane zaburzeniami przepływu krwi w żyłach miednicy małej oraz niewydolnością ścian naczyń. Niedobór funkcjonalny często ma charakter wrodzonej patologii, która ujawnia się po wpływie czynników prowokujących na naczynia krwionośne. Jeśli w rodzinie występują żylaki miednicy lub kończyn dolnych, ryzyko rozwoju choroby zwiększa się. Do czynników prowadzących do objawów choroby należą: zaburzenia równowagi hormonalnej, wzrost objętości krwi oraz upośledzenie odpływu krwi z miednicy małej. Zazwyczaj te patologie występują podczas ciąży.
Dodatkowo żylaki sromu mogą się rozwijać na skutek nadwagi, siedzącego trybu życia, intensywnego wysiłku fizycznego lub pracy siedzącej. Zwykle po porodzie objawy ustępują, ale czasami choroba może nie ustąpić. Sytuację tę mogą wywołać: wsteczne zgięcie macicy, endometrioza, zapalenie jajowodów, zapalenie jajników, zapalenie przydatków, guzy macicy i jajników. Lekarze zwracają również uwagę na fakt, że choroba częściej występuje u kobiet, które stosowały doustne środki antykoncepcyjne przez dłuższy okres czasu.
Objawy żylaków sromu. Zazwyczaj żylaki sromu występują w trakcie ciąży. W przypadku pierwszej ciąży, objawy mogą się pojawić w drugiej połowie drugiego trymestru, natomiast w kolejnej ciąży - pod koniec pierwszego lub na początku drugiego. Zwykle chorobę charakteryzują poszerzone, wykręcone, wypełnione krwią i zwiotczałe naczynia. Mniej niż połowa kobiet odczuwa ból czy też doświadcza obrzęków i uczucia ciężkości w okolicach genitaliów.
Niewłaściwe krążenie krwi w sromie może objawiać się piekącym, ciągnącym, tępym i bolesnym bólem krocza lub nóg wieczorami lub po intensywnym wysiłku fizycznym. Przewlekłe choroby w fazie ostrej, stres, przemęczenie i wychłodzenie również mogą powodować ból. Czasami pacjentki skarżą się na ból podczas lub po stosunku. Jeżeli dolegliwość utrzymuje się po porodzie, objawy nasilają się i mogą się przejawiać jako: przewlekły ból miednicy, dyskomfort w podbrzuszu, nieregularne miesiączki czy bolesne oddawanie moczu.
Diagnostyka żylaków sromu. Zwykle chorobę diagnozuje specjalista z zakresu położnictwa i ginekologii, a także flebolog. Lekarz bada pacjentkę na fotelu ginekologicznym. Jeśli zauważy rozszerzone, wykręcone żyły w okolicy pierścienia sromowego, może zlecić dodatkowe badania diagnostyczne. Zazwyczaj zaleca się wykonanie: selektywnej flebografii, angioskanowania ultradźwiękowego, ultrasonograficznej dopplerografii naczyń, laparoskopii oraz tomografii komputerowej miednicy mniejszej.
Leczenie żylaków sromu. Leczenie żylaków sromu w czasie ciąży ma charakter zachowawczy i ma na celu eliminację występujących objawów. Najważniejszym elementem są specjalistyczne spodenki kompresyjne z niskim stanem. Dodatkowo, od drugiego trymestru można zalecić leki o działaniu flebotonizującym. Leczenie chirurgiczne w trakcie ciąży przeprowadza się tylko w przypadku powikłań, takich jak zakrzepowe zapalenie żył lub krwawienie.
Żylaki sromu nie stanowią przeciwwskazań do porodu naturalnego, jednakże w sytuacji dużego ryzyka krwawienia, rozważa się przeprowadzenie cięcia cesarskiego.
W większości przypadków, choroba ustępuje samoistnie w ciągu 5-6 tygodni po porodzie. W przeciwnym razie można zastosować metody chirurgiczne leczenie.
Prognoza i zapobieganie. W 92-96% przypadków objawy zewnętrznych żylaków pierścienia sromu ustępują samoistnie po porodzie. Wdrożenie kompleksowego leczenia farmakologicznego u pacjentek w ciąży może zmniejszyć nasilenie objawów klinicznych i obniżyć ryzyko wystąpienia powikłań podczas porodu. Skuteczność i chirurgicznego usuwania żylaków wynosi 90-95%. W celu profilaktyki, szczególnie przy obciążeniu dziedzicznym, zaleca się terminowe zgłoszenie się do położnika-ginekologa, ograniczenie aktywności fizycznej, normalizację trybu odpoczynku oraz korektę diety poprzez zwiększenie spożycia produktów bogatych w błonnik gruboziarnisty.