Uzależnienie od heroiny

Uzależnienie od heroiny jest wynikiem nadużywania tego narkotyku. Z uwagi na wywoływaną euforię oraz stosunkowo niski koszt, heroina stanowi najczęściej używany opioid. Blisko 90% osób, które nadużywają opioidów, jest uzależnionych od heroiny. Uzależnienie to zazwyczaj rozwija się wśród młodszych pacjentów i znacząco wpływa na długość życia. Osoby uzależnione od heroiny często umierają w wyniku wypadków, przedawkowania oraz powikłań wynikających z używania niesterylnych strzykawek, a także toksycznego wpływu zanieczyszczeń w niedostatecznie oczyszczonym lub "rozcieńczonym" preparacie.

Uzależnienie od heroiny to poważny problem zarówno z perspektywy medycznej, jak i społecznej. Osoby uzależnione doświadczają wcześniejszej niepełnosprawności, przyczyniają się do rozprzestrzeniania HIV oraz wirusowego zapalenia wątroby typu B. Osoby uzależnione od heroiny prowadzą aspołeczny tryb życia, często nie pracują, tworząc trudne warunki w rodzinach. Mogą również angażować się w nielegalne działania w celu zdobycia środków na kolejną dawkę narkotyku.

Heroina to półsyntetyczna substancja zaliczająca się do grupy opioidów, powstająca w laboratorium poprzez modyfikację morfiny. W warunkach amatorskiej produkcji, może być wytwarzana z wykorzystaniem suszu z maku, surowego opium lub innych przetworów. Czysta forma heroiny przyjmuje postać białego proszku, jednak jej czystość jest często zanieczyszczona, co powoduje, że proszek ten przybiera odcień brązowy. W przypadku heroiny otrzymywanej w warunkach amatorskich, substancja ta ma postać smolistej masy o barwie brązowej lub czarnej. Tego rodzaju narkotyk zawiera znaczne ilości zanieczyszczeń, które mają potencjał wywołania nieprzewidywalnych efektów ubocznych, zatrucia oraz rozwinięcia poważnych komplikacji.

Heroina po raz pierwszy została wyprodukowana w XIX wieku. W początkowych okresach uważano ją za bezpieczny lek przeciwhistaminowy. W XX wieku jednakże stwierdzono jej zdolność uzależniającą. W związku z tym podjęto środki mające na celu ograniczenie swobodnej dystrybucji i stosowania heroiny. Mimo to, długo czasu heroina była szeroko wykorzystywana w praktyce medycznej. Obecnie praktycznie całkowicie zaniechano stosowania heroiny w celach medycznych, głównie ze względu na znaczne ryzyko uzależnienia. Niemniej jednak, istnieją sytuacje, w których heroina może być używana w terapii paliatywnej u pacjentów z zaawansowanym stadium choroby nowotworowej, do łagodzenia silnego bólu.

Szybkie uzależnienie od heroiny jest wynikiem jej zdolności do przenikania przez błonę komórkową z uwagi na jej lipofilność. Po dostaniu się do krwi, heroina szybko wiąże się z cząsteczkami lipidowymi i rozprzestrzenia się po całym organizmie. Jej efekt polega na oddziaływaniu z receptorami opioidowymi znajdującymi się w mózgu, rdzeniu kręgowym oraz układzie pokarmowym, które normalnie aktywowane są przez endorfiny. W organizmie istnieje wiele rodzajów tych receptorów, które naturalnie regulują różne stany psychiczne i fizjologiczne. W zależności od wydzielanych endorfin, aktywowane są wybrane receptory, a pozostałe pozostają nieaktywne.

Objawy działania heroiny pojawiają się już po 1-2 minutach od dożylnego podania. Po wchłonięciu do krwi, heroina powoduje uczucie ciepła rozchodzącego się po całym ciele, euforii oraz relaksu. Te doznania, podobne do orgazmu seksualnego pod względem intensywności i przyjemności, ustępują po pewnym czasie, ustępując miejscu stanowi relaksu. Działanie heroiny wygasa około godziny po podaniu, a po 5 godzinach jest praktycznie całkowicie wyeliminowana z organizmu.

Pod wpływem heroiny obserwuje się zmiany zarówno w stanie psychicznym, jak i fizycznym. Pacjent doświadcza zwężenia źrenic, spadku temperatury ciała oraz spowolnienia procesów metabolicznych. W niektórych przypadkach może pojawić się suchość błon śluzowych oczu, jamy ustnej i nosogardzieli. Obserwuje się również zmniejszenie aktywności wydzielniczej błony śluzowej żołądka i jelit, ale równocześnie wzrost napięcia zwieraczy i mięśni gładkich, co może prowadzić do skurczu oskrzeli.

Przy długotrwałym uzależnieniu od heroiny dochodzi do zmian w układzie hormonalnym oraz zakłóceń w funkcjonowaniu różnych narządów i układów. Dochodzi do spowolnienia akcji serca, zaburzeń rytmu wypróżnień, a u mężczyzn do obniżenia libido i problemów z funkcją seksualną. U kobiet uzależnionych od heroiny zazwyczaj obserwuje się zaburzenia miesiączkowania. Wraz z pojawieniem się objawów zespołu odstawienia, pacjenci często doświadczają zmian nastroju, agresji oraz wzmożonej drażliwości.

Rozpoznawanie uzależnienia od heroiny wymaga bezpośredniego spotkania z pacjentem lub jego bliskimi. W niektórych przypadkach, aby wykryć uzależnienie od narkotyków, konieczne jest przeprowadzenie badań krwi oraz moczu.

Lekarz dostosowuje plan leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku objawów przedawkowania, naltrekson może być podany, aby zablokować receptory opioidowe. Często przepisuje się pacjentowi terapię detoksykacyjną. W przypadkach zaawansowanych, gdy pojawiają się objawy psychozy, stosuje się leki uspokajające oraz przeciw psychotyczne.

Łagodzenie objawów abstynencji może być realizowane za pomocą konwencjonalnych metod lub poprzez szybką detoksykację opioidową. W tych przypadkach pacjenci uzależnieni od heroiny mogą otrzymać terapię zastępczą, wykorzystując metadon lub apomorfinę.

W przypadkach ciężkiego uzależnienia od heroiny, naltrekson może być przepisany pacjentowi. Naltrekson jest pochodną noroksymorfanu. Substancja czynna wykazuje aktywność antagonistyczną wobec receptorów opioidowych. Lek znalazł zastosowanie w terapii uzależnień od opioidów oraz leczeniu uzależnienia od alkoholu.  Ten lek neutralizuje działanie heroiny, uniemożliwiając osiągnięcie euforii podczas przyjmowania narkotyku. Osoby z uzależnieniem od heroiny potrzebują także zmiany całego środowiska społecznego po ukończeniu terapii rehabilitacyjnej.

Profilaktyka uzależnienia od heroiny opiera się na wczesnym wykrywaniu obniżonego nastroju u młodzieży oraz wsparciu w procesie adaptacji społecznej. Tworzenie zdrowych, opartych na zaufaniu relacji rodzinnych to również istotny aspekt zapobiegania rozwojowi tego chorobowego stanu.