Swędzenie odbytu, ból odbytu u kobiet mężczyzn dzieci przyczyny diagnoza leczenie

Świąd odbytu, ból odbytu jak i okolic to dość częsta przypadłość ludzkiego gatunku zarówno kobiet i mężczyzn.

Ból odbytu, podobnie jak ból w okolicy odbytu lub odbytnicy (okolica odbytu), jest dość częstą dolegliwością damsko męską. Chociaż większość przyczyn bólu odbytu nie wiąże się z poważnymi problemami, może on sam w sobie stanowić problem ze względu na intensywność związaną z obecnością wielu zakończeń nerwowych w okolicy odbytu, może występować w dzień i nocy.

Niektóre przyczyny bólu odbytu mogą również powodować krwawienie z odbytu, które jest poważniejszym objawem i może skutkować poważną chorobą.

Głównymi przyczynami bólu odbytu u kobiet i mężczyzn mogą być:

• Choroba nowotworowa;

• Szczelina odbytu (małe rozdarcie w wyściółce odbytu);

• Swędzenie odbytu;

• Seks analny;

• Przetoka odbytu i odbytnicy (nieprawidłowy kanał między odbytem lub odbytnicą, zwykle prowadzący do skóry w pobliżu odbytu);

• Zaparcia;

• Choroba Leśniowskiego-Crohna;

• Biegunka powodująca podrażnienie odbytu;

• Stwardnienie kału;

• Hemoroidy;

• Ropień okołoodbytniczy (ropa w głębokich tkankach wokół odbytu)

• Krwiak okołoodbytniczy (nagromadzenie krwi w tkance okołoodbytniczej spowodowane pęknięciem żyły, czasami nazywane hemoroidami zewnętrznymi)

• Napadowy ból odbytu (łac., ang. proctalgia fugax) – choroba z grupy zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego objawiająca się napadowym, krótkotrwałym bólem w okolicy odbytu, występującym głównie w nocy, po narażeniu na stres oraz po defekacji, może on trwać kilka minut lub godzin,

• Zapalenie odbytnicy (zapalenie błony śluzowej odbytu)

• Zespół samotnego owrzodzenia odbytnicy (wrzód odbytnicy),

• Zakrzepica hemoroidalna,

• Obrażenia odbytnicy po zabiegach chirurgicznych,

• Wrzodziejące zapalenie okrężnicy,

• Wrzodziejące zapalenie odbytnicy (choroba zapalna jelit).

Powinieneś natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli wraz z bólem odbytu:

• Występuje intensywne krwawienie z odbytu, którego nie można zatrzymać, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu zawroty głowy lub uczucie ogólnego osłabienia;

• Ból odbytu postępuje, rozprzestrzenia się na inne obszary lub towarzyszy mu wydzielina z odbytu, a także masz gorączkę lub dreszcze.

Planowana i szybka wizyta u lekarza jest konieczna, jeśli:

• Ból utrzymuje się przez kilka dni, a leki przeciwbólowe nie pomagają;

• Jeśli bólowi towarzyszą zmiany w czynności jelit lub krwawienie.

Kiedy hemoroidy rozwijają się szybko lub są szczególnie bolesne, wewnątrz węzła żylnego może powstać skrzep krwi (skrzeplina). Skrzeplina hemoroidalna, chociaż bolesna, nie może oderwać się i przejść przez układ krążenia, więc nie spowoduje poważnych powikłań, takich jak udar, zator tętnicy płucnej czy zator tętnicy wieńcowej, zwykle związanych z zakrzepami w innych częściach ciała.

Co to jest swędzenie odbytu ?

Świąd odbytu to patologiczne uczucie uporczywego swędzenia odbytu, które może występować w dzień i nocy. Może to być choroba niezależna lub przejaw innych chorób, takich jak  szczelina odbytu., hemoroidy, inwazje robaków, dysbioza, cukrzyca itp.

Swędzenie odbytu po wypróżnieniu może wystąpić z powodu niedostatecznej higieny odbytu, co w naturalny sposób prowadzi do takiego nieprzyjemnego pieczenia.

Nawracający świąd odbytu u osób starszych jest dość częstą dolegliwością przypisywaną naturalnej suchości skóry. Swędzenie w odbycie może pojawić się z tego samego powodu, jeśli organizm jest odwodniony.

Inną częstą przyczyną swędzenia odbytu jest zwiększona wilgotność odbytu. Stan ten jest typowy dla osób z nadmierną potliwością, występuje również u osób cierpiących na częste biegunki czy nietrzymanie stolca.

Nieprzestrzeganie zasad higieny osobistej, używanie szorstkiego papieru toaletowego, niektóre mydła, częste golenie włosów wokół odbytu, wilgotna bielizna, bielizna syntetyczna lub noszenie stringów z grubymi szwami.

Dyskomfort odbytu może również powodować stosowanie niektórych leków u kobiet mężczyzn i osób starszych, w tym niektórych rodzajów leków na hemoroidy, miejscowych żeli i maści oraz czopków antykoncepcyjnych.

Konsumowani niektórych rodzajów żywności czasami powoduje swędzenie odbytu, szczególnie cierpią na to osoby uwielbiające pikantne potrawy. Składniki zawarte w takich produktach mogą podrażniać błonę śluzową.

Najczęstszą przyczyną częstego i krótkotrwałego swędzenia odbytu jest nieodpowiednia higiena odbytu. Co w naturalny sposób prowadzi do podrażnień skóry w tym obszarze.

W niektórych przypadkach stosowanie antybiotyków, zwłaszcza leków zawierających erytromycynę i tetracykliny, staje się przyczyną świądu odbytu. Do grupy ryzyka choroby należą również osoby z nadwagą lub pocące się.

Najbardziej prawdopodobne czynniki, które mogą powodować swędzenie odbytu, to:

• Obecności owsików u ludzi towarzyszy silny świąd wokół odbytu. Ten objaw jest najbardziej widoczny wieczorem i w nocy. Najczęściej owsiki występują u małych dzieci, które lekceważą zasady higieny osobistej i mogą zostać zarażone robakami pasożytniczymi we wsi, bawiąc się w piaskownicy, a także z nieumytych warzyw i owoców.

• Choroby odbytu i pochwy: szczeliny odbytu, hemoroidy, przetoki, brodawki narządów płciowych i odbytowo-płciowe.

• Choroby dermatologiczne. Swędzenie odbytu jest jednym z głównych objawów wszawicy, świerzbu, liszaja płaskiego, wyprysku łojotokowego, łuszczycy, egzemy, zmian grzybiczych skóry i różnego rodzaju alergicznego zapalenia skóry.

• Mikroorganizmy, bakterie i grzyby. Swędzenie odbytu zwykle towarzyszy chorobom pasożytniczym, takim jak tasiemczyca inaczej tenioza, amebiaza, lamblioza, opisthorchiasis itp. W niektórych przypadkach objaw ten występuje również przy infekcji rzeżączkowych.

• Przyczyną świądu w odbycie mogą być choroby żołądka i przewodu pokarmowego: wrzody, hipo- i nadkwasowe zapalenie żołądka, polipowatość, dysbioza, zapalenie okrężnicy, dyskineza.

• Choroby wewnętrzne (choroby wątroby i trzustki, cukrzyca, patologia onkologiczna, zatrucia).

• Kontaktowe zapalenie skóry to reakcja alergiczna na miejscowe stosowanie maści, dezodorantów, mydeł i proszków do prania.

Ponadto swędzenie w odbycie może być konsekwencją nerwicy lub występować w wyniku stosowania niektórych leków.

Zdarzają się przypadki, gdy nie można zidentyfikować przyczyny swędzenia w odbycie, wtedy mówią o swędzeniu idiopatycznym, które jest spowodowane zmniejszeniem funkcji skurczowej zwieracza i wydzielaniem śluzu z odbytnicy, co prowadzi do podrażnienia skóry wokół odbytu.

Warto zauważyć, że istnieje taka choroba, jak przewlekłe zapalenie odbytnicy, której przebieg może być tajemniczy. W takim przypadku jedynym objawem klinicznym będzie zaczerwienienie i swędzenie odbytu. Początek świądu odbytu w tym przypadku następuje w wyniku gwałtownej zmiany równowagi kwasowo-zasadowej esicy, okrężnicy esowatej (łac. sigmoideum) i odbytnicy, a także obecności enzymów proteolitycznych w kale, co prowadzi do wzrostu ilości resztkowego azotu w strefie okołoodbytniczej, co działa drażniąco na receptory nerwowe.

Istnieją dwa główne rodzaje świądu odbytu, które klasyfikuje się według przebiegu choroby.

Ostry i silny świąd odbytu pojawia się przeważnie nagle i jest intensywny, natomiast skóra w odbycie jest nawilżona, co prowadzi do dodatkowego podrażnienia.

Przebieg przewlekłego świądu odbytu charakteryzuje się powolnym rozwojem ze stopniowym narastaniem nieprzyjemnego stanu. W tym przypadku z reguły skóra odbytu jest podatna na wysuszenie.

Objawy świądu odbytu:

Głównym objawem choroby jest ciągłe swędzenie okolicy odbytu, które nasila się w nocy i przy kontakcie z ubraniem. Przy dłuższym przebiegu choroby skóra wokół odbytu staje się czerwona, podrażniona, z czasem staje się grubsza lub odwrotnie, staje się cieńsza i łatwo ją zranić. Swędzenie odbytu często pojawia się wieczorem lub w nocy i wywołuje bezsenność.

Swędzenie odbytu u niemowląt

Zapalenie, zaczerwienienie, wysypka pieluszkowa i swędzenie są bardziej prawdopodobne u małych dzieci, jeśli jeżeli rodzice zaniedbują higienę i rzadko zmieniają pieluchy. Również u dzieci przyczyną zaczerwienienia i swędzenia wokół odbytu może być grzybica skóry kandydoza.

U dzieci mogą rozwinąć hemoroidy, jeśli zaparcia występują często, a przewód pokarmowy jest zaburzony. Dlatego unikaj u dzieci pokarmów wywołujących zaparcia i niekontrolowane spożywanie słodyczy.

Swędzenie odbytu u dzieci

Dzieci często cierpią na swędzenie i pieczenie koło odbytu, ale warto zauważyć, że najczęstszą przyczyną tego jest inwazja robaków owsików.

Rozpoznanie obecności owsików w ciele dziecka najczęściej polega na swędzeniu okolicy odbytu, które często pojawia się w nocy. W niektórych przypadkach przy tej chorobie same owsiki można znaleźć w kale dziecka, które wyglądają jak cienkie małe białe robaki. Niemniej jednak, jeśli dziecko odczuwa swędzenie odbytu, należy skonsultować się z lekarzem.

U dziecka tego rodzaju pozbycie się swędzenia odbytu jest dość proste. Wystarczy wziąć leki przepisane przez lekarza na owsiki. Warto zauważyć, że w przypadku stwierdzenia owsików u dzieci zaleca się, aby wszyscy członkowie rodziny przeszli kurację, ponieważ choroba ta jest łatwo przenoszona przez urządzenia i  przedmioty znajdujące się w domu.

Do którego lekarza mam się udać gdy swędzi odbyt ?  

Jeśli masz świąd odbytu, skonsultuj się z proktologiem. We wszystkich przypadkach ważne jest, aby wyeliminować przyczynę tego objawu, dlatego może być konieczna wizyta u dermatologa, gastroenterologa, specjalisty chorób zakaźnych lub endokrynologa.

Diagnoza świądu odbytu u kobiet i mężczyzn:

Rozpoznanie świądu odbytu  rozpoczyna się od historii choroby i historii życia pacjenta. Mężczyźni potrzebują badania urologa, a kobiety potrzebują lekarza ginekologa, aby wykluczyć choroby urologiczne i ginekologiczne.

Po badaniu zaleca się testy laboratoryjne:

• Kliniczne i biochemiczne badanie krwi w celu wykrycia anemii, leukocytozy, chorób wątroby

• Badanie bakteryjne kału na obecność jaj robaków i pierwotniaków (ameby, lamblie)

Instrumentalne metody diagnozowania świądu odbytu:

• Anoskopia - badanie wewnętrznej powierzchni odbytnicy za pomocą anoskopu w celu wykrycia wad śluzówki

• Sigmoidoskopia - oględziny błony śluzowej odbytnicy i końcowych odcinków okrężnicy esicy w celu wykrycia uszkodzenia jelit

• Kolonoskopia - badanie jelita grubego endoskopem z biopsją

• USG narządów jamy brzusznej

Leczenie świądu odbytu

Po ustaleniu przyczyny świądu odbytu pacjent jest leczony przez lekarza specjalistę. Nieprzyjemne doznania można tymczasowo zatrzymać za pomocą maści leczniczych i czopków, ale głównym celem jest wyleczenie choroby, w wyniku której pojawiło się swędzenie.

Kompleksowe leczenie farmakologiczne połączone jest z przebiegiem zabiegów fizjoterapeutycznych.

Jeśli przyczyną świądu odbytu są zaburzenia nerwowe, pacjentowi można zalecić kurację środkami uspokajającymi i przeciwhistaminowymi.

Jeśli podczas badania nie zostaną stwierdzone żadne choroby, lekarz może założyć obecność procesu zapalnego w odbytnicy i przepisać dietę leczniczą, czopki doodbytnicze.

Aby zapobiec swędzeniu odbytu, zaleca się:

• Używać miękkiego papieru toaletowego, który nie zawiera barwników nie jest kolorowy i substancji zapachowych;

• Terminowo poddawać się badaniu profilaktycznemu przez proktologa - co najmniej raz w roku;

• Nosić bieliznę wykonaną z naturalnych tkanin;

• Unikać pikantnych potraw;

• Unikać stresu;

• Przestrzegać prawidłowej, zbilansowanej diety co przyniesie korzyści nie tylko w zakresie zapobiegania swędzeniu odbytu, ale także w zakresie korzyści dla całego przewodu pokarmowego. Unikaj nadmiernego spożycia napojów gazowanych, kawy, herbaty, mleka, napojów alkoholowych, pomidorów, przypraw, ostrej papryki, owoców cytrusowych i czekolady;

• Higiena krocza, ale jednocześnie należy pamiętać, że nadmierna higiena, np. używanie mydeł alkalicznych czy perfum, może prowadzić do podrażnień w tym obszarze. Dlatego jeśli zauważysz, że jakiekolwiek mydło lub żel wywołuje u Ciebie pieczenie w odbycie, to powinieneś pomyśleć o wyborze innego środka, na który nie będziesz miał podobnej reakcji.