Polip nosowy to łagodny twór, który może wystąpić na ściankach zatoki szczękowej, zatoki klinowej lub innych częściach układu oddechowego i węchowego, rozwijając się w kierunku jamy nosowej. Chociaż większość polipów jest niegroźna, istnieje ryzyko ich złośliwienia. W rzadkich przypadkach (około 5%), badanie histologiczne po usunięciu polipa może ujawnić obecność komórek nowotworowych.
Długotrwała obecność polipów nosowych może wpływać na jakość życia pacjenta, prowadząc do problemów z oddychaniem, osłabienia, zawrotów głowy, zaburzeń snu, zwiększonego zmęczenia, częstych infekcji dróg oddechowych, a także utraty zdolności słyszenia i węchu. Osoby borykające się z takimi dolegliwościami trudno uznać za w pełni zdrowe.
Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu polipów może być osłabienie układu odpornościowego spowodowane przewlekłymi chorobami, infekcjami wirusowymi, leczeniem nowotworów (radioterapia lub chemioterapia), infekcją HIV, częstymi infekcjami dróg oddechowych, alergiami czy długotrwałym stosowaniem leków przeciwbakteryjnych czy kortykosteroidów. Nieprawidłowości w budowie nosa, takie jak skrzywiona przegroda, również mogą być przyczyną powstawania polipów. U dzieci przyczyną może być ekspozycja matki w ciąży na czynniki szkodliwe. Istnieje również dziedziczna predyspozycja do powstawania tego typu zmian.
Upośledzona przepuszczalność nosogardzieli skutkuje ciągłym nagromadzeniem śluzu w jamie nosowej, prowadząc do przewlekłego przerostowego zapalenia nosa i zatok oraz zmniejszenia zdolności węchowej. Polip w nozdrzach tylnych może zakłócić funkcjonowanie trąbki Eustachiusza, powodując nawracające i przewlekłe ropne zapalenie ucha środkowego, które może doprowadzić do trwałego ubytku słuchu. Stałe oddychanie przez usta zwiększa ryzyko ostrego zapalenia dróg oddechowych, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc oraz pogorszenia astmy oskrzelowej. U dzieci przewlekłe niedotlenienie może wpływać na opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego.
Polipy nosa objawy
Stopniowo rozwijające się objawy kliniczne często początkowo objawiają się, jako trudności w oddychaniu przez jedną stronę nosa. Z rosnącym rozmiarem polipa te trudności nasilają się. Wraz z tym pojawiają się uczucie suchości, dyskomfort, wrażenie obecności ciała obcego w części nosa oraz obrzęk przewodów nosowych, a także kichanie. Z biegiem czasu zmysł węchu osłabia się, aż do całkowitej utraty.
Nie rzadko zauważalna jest śluzowa lub śluzowo-ropna wydzielina z nosa, której pacjent nie jest w stanie usunąć z powodu polipa blokującego drożność nosogardzieli. Oddychanie przez nos staje się wówczas praktycznie niemożliwe, co skłania pacjenta do utrzymania ust w lekkim otwarciu. Zmiany w barwie głosu następują w zależności od specyfiki zaawansowanej nosowości.
W dłuższym czasie rozwija się przewlekłe niedotlenienie, które przejawia się problemami ze snem, stanami depresyjnymi oraz bólami głowy. Skóra staje się bladej barwy, pod oczami pojawiają się ciemne cienie, a część nosa może puchnąć. Dodatkowo, zablokowanie rurki słuchowej prowadzi do problemów z uchem środkowym. Klinicznie objawia się to objawami ubytku słuchu przewodzeniowego, takimi jak spadek ostrości słuchu, uczucie zatkania, szumy uszne lub odczucie wzmożonego własnego głosu.
Wielkie polipy mogą wywierać nacisk na sąsiednie tkanki, w tym na nerwy, prowadząc do bólów oczodołu, górnej części szczęki oraz grzbietu nosa. Zmniejszona ruchomość podniebienia miękkiego może być przyczyną trudności w połykaniu i ryzyka dławienia.
Polipy nosa rozpoznanie
W celu postawienia diagnozy, doświadczony laryngolog potrzebuje wyników badania klinicznego oraz informacji dostarczonych przez pacjenta. Podczas wywiadu lekarskiego omawia się przebieg i intensywność objawów, ewentualne czynniki wywołujące oraz istniejące inne choroby. Kompleksowa diagnostyka w przypadku podejrzenia polipa nozdrzy nosowej obejmuje:
-
Badanie kliniczne. Lekarz ocenia charakter oddychania pacjenta oraz barwę i kondycję skóry twarzy. Analizuje się także obecność dźwięków nosowych podczas rozmowy.
-
Rynoskopia. Przy użyciu rynoskopu ocenia się stan błon śluzowych oraz poszukuje ewentualnych mas śluzowych lub śluzowo-ropnych. Rinoendoskopia pozwala lepiej zobaczyć wszelkie formacje w kanale nosowym.
-
Mezofaryngoskopia. Podczas badania jamy ustnej u pacjentów z dużymi polipami zwraca się uwagę na formacje pojawiające się za podniebieniem miękkim.
-
Testy laboratoryjne. Ogólne badanie krwi dostarcza informacji w przypadku powikłań zakaźnych czy długotrwałego niedotlenienia.
-
Radiografia twarzoczaszki. Na zdjęciu rentgenowskim można dostrzec formacje wychodzące z zatok przynosowych.
-
Tomografia komputerowa twarzoczaszki. Zalecana w przypadku niewystarczającej ilości informacji z radiografii lub potrzeby różnicowania z guzami nowotworowymi.
-
Otoskopia i audiometria. Zalecane przy objawach dysfunkcji trąbki Eustachiusza i zapalenia ucha środkowego. Badanie otoskopowe ocenia kondycję błony bębenkowej, a audiometria pozwala ocenić, jakość słuchu pacjenta.
Polipy nosa leczenie
Leczenie zachowawcze nie przynosi trwałego efektu w eliminacji polipa nozdrzy tylnych, dlatego też najbardziej skuteczną metodą jest jego chirurgiczne usunięcie.
Wskazania do usunięcia polipa nozdrzy tylnych
Chirurgiczne usunięcie polipa nozdrzy tylnych jest wskazane, jeśli pacjent doświadcza:
-
Problemów z prawidłowym oddychaniem przez nos;
-
Zapaleń zatok nosowych, występowaniem ropy w jamie nosowej czy też nieprzyjemnego zapachu z nosa;
-
Zaburzeń węchu;
-
Nasilających się epizodów astmy oskrzelowej;
-
Zmian w barwie lub tonacji głosu;
-
Chrapania;
-
Uczucia dyskomfortu wewnątrz nosa;
-
Regularnych bólów głowy lub zawrotów głowy. Operacja nie jest zalecana pacjentom w trakcie zaostrzeń alergii i astmy oskrzelowej, a także kobietom w ciąży.
Jak przebiega operacja. Operacja usunięcia polipa nozdrzy tylnych jest planowym zabiegiem. Przed jej przystąpieniem dokładnie bada się pacjenta, aby ustalić lokalizację polipa, wykluczyć ewentualne przeciwwskazania i upewnić się, że znieczulenie będzie bezpieczne. Pacjent powinien unikać jedzenia, picia alkoholu oraz przyjmowania pewnych leków przed zabiegiem.
Większość zabiegów przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Nacięcie robione jest wewnątrz jamy nosowej. W trakcie procedury zatoki nosowe są przemywane. Jeśli polip znajduje się w głębszej części nosa, korzysta się z haczyka Lange do chwytania i wyciągania jego łodygi. Na koniec w nosie umieszcza się gaziki, które są usuwane po kilku dniach.
Farmakoterapia. Służy do rozwoju powikłań bakteryjnych, składa się ze środków przeciwbakteryjnych, przeciwbólowych, przeciwhistaminowych i przeciwzapalnych, miejscowego leczenia jamy nosowej roztworami antyseptycznymi. Jako przygotowanie przedoperacyjne stosuje się miejscowo kortykosteroidy.
Polipy nosa rokowanie zapobieganie
Generalnie, prognozy dla pacjentów z polipem w nozdrzach tylnych są optymistyczne. Szybkie rozpoznanie i skuteczne leczenie minimalizują ryzyko powikłań. Rzadko obserwuje się nawroty. Duże włókniaki mogą jednak prowadzić do trwałej utraty węchu oraz ubytku słuchu przewodzeniowego. Brak jest dedykowanej profilaktyki dla tej choroby. Niespecyficzne metody prewencji polegają na eliminacji potencjalnych przyczyn: korygowaniu niedoborów odpornościowych, leczeniu wrodzonych nieprawidłowości w rejonie nosogardła, stosowaniu leków w sposób przemyślany oraz terapii innych schorzeń, które mogą przyczyniać się do jej wystąpienia.