Obłęd pasożytniczy inne nazwy parazytoza urojeniowa, zespół Ekboma, choroba, Ekboma, halucynoza pasożytnicza, halucynoza dotykowajest chorobowym przekonaniem o zakażeniu przez pasożyty (robaki, owady, larwy, inne mikroorganizmy). Ten stan występuje przeważnie na tle zaburzeń psychicznych, choć może być również rezultatem problemów neurologicznych czy somatycznych. Towarzyszą mu monotematyczne urojenia, halucynoza dotykowa oraz ślady drapania i autoagresji skórnej. Parazytoza urojeniowa charakteryzuje się nieustępliwym przekonaniem o infestacji drobnymi pasożytami. Pacjenci są głęboko przekonani o zakażeniu przez mikroorganizmy żyjące w ich ciele i na skórze, pomimo braku obiektywnych dowodów. Zespół Ekboma, opisany po raz pierwszy przez szwedzkiego neurologa. Pseudoreminiscencje (fałszywe wspomnienia kontaktów z owadami) oraz objawy halucynozy dotykowej są częścią klinicznego obrazu tej choroby. Choroba Ekboma może być połączona z innymi zaburzeniami psychotycznymi lub fizycznymi, jak psychoza toksyczna czy symptomy neurologiczne. Ten zespół stanowi wyjątkowe wyzwanie medyczne ze względu na realistyczne symptomy, powodujące dyskomfort i niepokój u pacjenta.
Urojenia skórne są zazwyczaj klasyfikowane jako paranoja hipochondryczna, w której rozwój mają wpływ czynniki egzogenne i endogenne cechy osobowości. Zespół Ekboma może pojawić się w kontekście depresji endogennej, zaburzeń lękowo-fobicznych, schizofrenii. Wśród pacjentów dermatologicznych, czynnikiem wyzwalającym jest pojawienie się lub nasilenie objawów skórnych, interpretowanych jako inwazja pasożytów. Niektórzy autorzy podkreślają wpływ organicznych uszkodzeń mózgu na genezę zaburzeń urojeniowych. Do potencjalnych czynników etiologicznych zaliczane są zmiany zwyrodnieniowe ośrodkowego układu nerwowego u osób starszych, miażdżyca mózgu, urazy, nowotwory. Chorobę mogą również wywoływać choroby somatyczne, takie jak cukrzyca, przewlekłe zapalenie wątroby, nadciśnienie tętnicze i przewlekła niewydolność nerek.
Z perspektywy nozologicznej, majaczenie skórne klasyfikuje się jako zespół niespecyficzny. Rozróżnia się w nim:
Urojenia pierwotne, będące formą przewlekłego zaburzenia urojeniowego;
Urojenia wtórne, które pojawiają się jako element innych zaburzeń psychicznych, jak również w kontekście chorób neurologicznych czy somatycznych.
Choroba ta znacząco wpływa na stan zdrowia pacjenta i może prowadzić do poważnych komplikacji.
Na pierwszy plan wysuwają się:
Możliwość zachowań autoagresywnych, w tym uszkodzenia skóry ostrymi przedmiotami, kauteryzacji, czy użycia niebezpiecznych chemikaliów do zwalczania urojonych owadów. Osoby dotknięte zespołem Ekboma mogą wykazywać skłonności samobójcze.
Długotrwała choroba może skutkować przewlekłymi zmianami skórnymi, w tym pojawieniem się obszarów pigmentacyjnych i blizn. Z powodu drapania i infekcji bakteryjnej mogą rozwijać się ropne procesy zapalne.
Innym poważnym skutkiem akarofobii jest pojawienie się indukowanych zaburzeń urojeniowych wśród bliskich pacjenta. Charakteryzuje się to przekonaniem o obecności inwazji pasożytniczej u chorego krewnego i odczuwaniem podobnych objawów u siebie.
Obłęd pasożytniczy, parazytoza urojeniowa, zespół Ekboma, choroba, Ekboma, halucynoza pasożytnicza, halucynoza dotykowa objawy
Objawy majaczenia skórnego charakteryzują się jako spełniające kryteria zaburzenia paranoidalnego. Początek choroby jest nagły, pacjent niespodziewanie zaczyna obawiać się zakażenia pasożytami. Delirium początkowo jest monotematyczne, z koncentracją na jednym rodzaju pasożyta i określonym obszarze skóry. Często występują fałszywe wspomnienia kontaktów z owadami sprzed kilku tygodni lub miesięcy.
W miarę rozwoju urojeń skórnych, tendencje do systematyzacji urojeń stają się bardziej wyraźne, przy czym pacjent dokładnie analizuje treść swoich urojeń. Opisywane są szczegółowo wymyślone pasożyty, ich wielkość, wygląd, trasy przemieszczania się, a także odczuwane są objawy halucynozy dotykowej: mrowienie, lokalny ból, uczucie ukąszeń i ruchów owadów pod skórą.
Najbardziej zauważalnym objawem subiektywnym jest świąd skóry, wahający się od łagodnego do nieznośnego, co może zakłócać sen i codzienne funkcjonowanie. Obiektywnie na skórze widoczne są liczne ślady drapania i krwawienia. W przypadku izolowanego zespołu Ekboma nie obserwuje się wysypek, choć w połączeniu z przewlekłymi dermatozami mogą występować różnorodne pierwotne i wtórne elementy wysypki.
Charakterystyczny dla majaczenia skórnego jest tzw. zespół „pudełka zapałek”. Pacjenci skrupulatnie badają swoją skórę i zbierają drobne fragmenty, takie jak nitki, kurz czy sierść, które według nich są dowodem na pasożytnictwo. Znaleziska te umieszczają w pustych pudełkach po zapałkach, małych fiolkach lub innych pojemnikach, które następnie przynoszą na wizytę lekarską.
Osoby cierpiące na zespół Ekboma podejmują różne działania w celu zwalczania urojonych pasożytów: odwiedzają lekarzy, proszą o dezynfekcję pomieszczeń, stosują własne metody leczenia i dezynsekcji, często wykorzystując środki domowe, takie jak nafta, musztarda, odchody kurczaka, co może być niebezpieczne. Charakterystyczne jest również gotowanie prania, ciągła dezynfekcja ubrań, ograniczenie spożywania jedzenia i kontaktów z innymi osobami.
Obłęd pasożytniczy, parazytoza urojeniowa, zespół Ekboma, choroba, Ekboma, halucynoza pasożytnicza, halucynoza dotykowa rozpoznanie
Diagnostyka majaczenia skórnego rozpoczyna się od wizyt pacjentów u dermatologów, gdzie przedstawiają oni szczegółowy opis swoich objawów oraz stosowanych metod samoleczenia. Po wstępnym badaniu dermatologicznym, pacjenci często są kierowani na konsultacje psychiatryczne w celu dokładniejszej oceny ich stanu psycho-emocjonalnego. W procesie diagnostycznym stosuje się następujące metody:
Dermatoskopia. To badanie skóry, mające na celu wykluczenie przewlekłych dermatoz lub potwierdzenie współistniejących chorób. W razie potrzeby wykonuje się badania mikroskopowe, bakteriologiczne oraz biopsję skóry dla analizy histologicznej.
Rozmowa z pacjentem. Zbieranie informacji od pacjenta, jak i od jego bliskich czy znajomych, jest kluczowe dla diagnozy zaburzeń urojeniowych. Badania mogą obejmować również ocenę stanu psycho-emocjonalnego i poziomu rozwoju intelektualnego pacjenta.
Neuroobrazowanie. Za pomocą tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MRI) wyklucza się organiczne uszkodzenia mózgu. Badania te zazwyczaj wskazują na niespecyficzne zmiany zwyrodnieniowe lub normalny obraz neurologiczny.
Test na obecność narkotyków. Ze względu na silny związek pomiędzy używaniem substancji psychoaktywnych a majaczeniem skórnym, konieczne może być przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem oraz zlecenie badania moczu.
Obłęd pasożytniczy, parazytoza urojeniowa, zespół Ekboma, choroba, Ekboma, halucynoza pasożytnicza, halucynoza dotykowa leczenie
Leczenie majaczenia skórnego opiera się głównie na terapii zaburzeń psychopatologicznych, co jest kluczowe dla złagodzenia objawów dermatologicznych związanych z zespołem Ekboma. W leczeniu somatopsychoz stosuje się następujące podejścia:
Terapia lekowa. W celu eliminacji objawów stosuje się neuroleptyki. Dodatkowo, w zależności od potrzeb, terapia może być uzupełniona lekami przeciwlękowymi, przeciwdepresyjnymi oraz stabilizatorami nastroju. W niektórych przypadkach, schemat farmakoterapii jest wzbogacany o leki nootropowe i neurometaboliczne.
Leczenie psychoterapeutyczne. Psychoterapia stanowi ważny element leczenia, szczególnie w przypadkach, gdy pacjenci nie uznają istnienia objawów psychicznych i domagają się leczenia wyłącznie dermatozy. Zadaniem lekarza jest w takich sytuacjach przekonanie pacjentów o konieczności terapii psychofarmakologicznej, prowadzenie działań edukacyjnych oraz korygowanie cech osobowości pacjenta. Psychoterapia indywidualna jest często stosowana równolegle z farmakoterapią, a także po jej zakończeniu w celu stabilizacji stanu pacjenta.
Obłęd pasożytniczy, parazytoza urojeniowa, zespół Ekboma, choroba, Ekboma, halucynoza pasożytnicza, halucynoza dotykowa rokowanie zapobieganie
Rokowanie w przypadku majaczenia skórnego zależy od kilku czynników. Kluczowym jest pierwotna przyczyna majaczenia, szybkość diagnozy oraz gotowość pacjenta i jego otoczenia do współpracy z zespołem medycznym. Majaczenie skórne, podobnie jak inne typy somatopsychoz, wymaga długoterminowego i indywidualnie dostosowanego podejścia terapeutycznego. Warto zaznaczyć, że pod wpływem czynników wyzwalających mogą wystąpić nawroty zaburzeń urojeniowych.
Katalog chorób