Odra jest chorobą zakaźną charakteryzującą się ogólnym zatruciem, wysoką gorączką, uszkodzeniem błon śluzowych oczu, dróg oddechowych, towarzyszy jej wysypka skórna.
Odra jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób znanych obecnie na świecie. Zakażenie to charakteryzuje się prawie 100% podatnością – to znaczy, jeśli osoba, która wcześniej nie chorowała na odrę i nie była szczepiona, wejdzie w kontakt z chorą odrą – prawdopodobieństwo zachorowania jest niezwykle wysokie. Dlatego tak ważne jest ścisłe przestrzeganie warunków szczepień i prowadzenie działań przeciwepidemicznych w ognisku zakażenia.
Szacuje się iż, co godzinę na świecie z powodu choroby odry umiera około 15 osób, co daje 165 000 osób rocznie. Do 1980 roku liczba zgonów była 20 razy większa! Wskaźnik śmiertelności odry jest szczególnie wysoki w krajach rozwijających się w Afryce i Azji. W tym rejonie świata 20% zgonów dzieci jest związanych z odrą. Dzięki powszechnym szczepieniom zwalczono duże epidemie odry. Dzieci w wieku 1 i 6 lat są szczepione przeciwko odrze, różyczce i śwince. Osoby szczepione, nawet jeśli zachorują na odrę, przejdą chorobę w łagodnej postaci.
Trochę historii choroby odry
Kiedy zaczęła się choroba taka jak odra? Historia medyczna pomoże nam zrozumieć ten problem. Pierwszy odnotowany przypadek odry miał miejsce w IX wieku i został opisany przez jednego arabskiego lekarza, Razesa. Lekarz błędnie sądził, że pacjentka cierpi na łagodną postać ospy. Dlatego początkowo odrę nazywano „małą chorobą” (morbilli), a ospę – morbus, co oznacza „dużą chorobę”.
Udało się to ustalić dopiero w XVII wieku dzięki Sydenhom (Anglia) i Morton (Francja). Ale ci lekarze nie mogli ustalić przyczyny choroby i dopiero w 1911 roku przeprowadzono eksperymenty na małpach i udało się ustalić, że odra jest ostrą chorobą wirusową przenoszoną przez unoszące się w powietrzu kropelki. Czynnik sprawczy choroby został zidentyfikowany dopiero w 1954 roku. Odra to choroba, o której każdy powinien wiedzieć. Od połowy XIX wieku do początku XX wieku odra była najgroźniejszą chorobą wieku dziecięcego, która często kończyła się śmiercią. Zmniejszenie epidemii choroby było możliwe dopiero po opracowaniu szczepionki. Obowiązkowe szczepienia były w stanie zmniejszyć aktywność choroby, a w niektórych krajach całkowicie ją wyeliminować.
Jak możesz zarazić się odrą?
Droga przenoszenia infekcji odbywa się drogą powietrzną. Wirus jest uwalniany do środowiska z kropelkami śliny podczas mówienia, kaszlu, kichania. Pomimo niestabilności na działanie środowiska zewnętrznego znane są przypadki rozprzestrzeniania się wirusa wraz z przepływem powietrza przez system wentylacyjny budynku. Źródłem zakażenia jest chory na odrę, która zaraża innych od ostatnich 2 dni okresu inkubacji do 4 dnia wysypki. Od 5 dnia wysypki pacjent jest uważany za niezakaźnego. Po chorobie osoby, które przeżyły, zachowują dożywotnią odporność. Dzieci urodzone przez matki, które chorowały na odrę, pozostają odporne na tę chorobę przez okres do 3 miesięcy, ponieważ w tym okresie we krwi pozostają ochronne przeciwciała matczyne. Osoby, które nie chorowały na odrę i nie były szczepione przeciwko niej,
Objawy odry
Okres inkubacji, tj. czas od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów trwa od 7 do 14 dni. Należy pamiętać, że choroba zaczyna się nie wysypką, ale objawami przeziębienia:
-
temperatura 38-40 stopni,
-
silne osłabienie,
-
brak apetytu,
-
suchy kaszel,
-
katar.
Później pojawia się zapalenie spojówek (zapalenie błony śluzowej oka). Około 24 dni po pierwszych objawach choroby na błonie śluzowej policzków (naprzeciw trzonowców) pojawiają się małe białawe wysypki. W 3-5 dniu choroby pojawia się wysypka w postaci jasnych plam, które mają tendencję do łączenia się ze sobą. Najpierw znajduje się za uszami i na czole, a następnie szybko rozprzestrzenia się poniżej twarzy, szyi, ciała i kończyn. Małe różowe plamki wysypki szybko powiększają się, nabierają nieregularnego kształtu, a czasem łączą się. W okresie maksymalnej wysypki, 2-3 dni po wystąpieniu wysypki temperatura może ponownie wzrosnąć do 40,5 °. Wysypka trwa 4-7 dni. W miejscu plam pozostają ogniska brązowej pigmentacji, po 2 tygodniach skóra staje się jasna.
Objawy odry zdjęcia jak wygląda =>> Odra
Dlaczego odra jest niebezpieczna?
Odra jest niebezpieczna z powodu rozwoju powikłań: z układu oddechowego - zapalenie płuc, zapalenie krtani, zapalenie krtani i tchawicy, układ nerwowy - zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, przewód pokarmowy - zapalenie jamy ustnej, zapalenie okrężnicy itp. Zapalenie mózgu wywołane odrą jest przyczyną śmierci w 25% przypadków.
U dorosłych odra jest szczególnie niebezpieczna. Często do choroby podstawowej dołącza się zapalenie płuc i powikłania bakteryjne. Czasami konsekwencją choroby może być ślepota i znaczne upośledzenie słuchu.
Jednym z najgroźniejszych powikłań odry jest wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), które w 40% przypadków kończy się śmiercią. Wirus odry silnie osłabia układ odpornościowy osoby dorosłej, w wyniku czego choroby przewlekłe zaostrzają się i powstają nowe.
Choroba odra ma negatywny wpływ na wątrobę i nerki.
Niestety powikłania po odrze nie są rzadkością, dlatego leczenie choroby musi odbywać się pod nadzorem lekarza.
Jedynym skutecznym sposobem ochrony przed groźną infekcją jest szczepienie dzieci i dorosłych przeciwko odrze.
Szczepionka na odrę dostępna jest w postaci złożonego preparatu. Szczepionka MMR zawiera trzy rodzaje wirusów i chroni przed następującymi chorobami: odrą, świnką i różyczką. Wirusy zawarte w tym preparacie leczniczym są żywe i autentowane. Oznacza to, że są one całkowicie pozbawione cech chorobotwórczych, ale nie zatraciły właściwości antygenowych. Wyniki badań pokazują, że podanie tej szczepionki powoduje zmniejszenie zachorowalności na te choroby o 99%. Dwie dawki szczepionki MMR są w około 97% skuteczne w zapobieganiu odrze; jedna dawka jest skuteczna w około 93%. Szczepieniu mogą się poddać zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Obowiązkowe szczepienia przeciw odrze wprowadzono w Polsce w 1975 roku, przy użyciu pojedynczej dawki szczepionki przeciw odrze. Od 1991 roku wprowadzono drugą dawkę szczepionki początkowo podawaną w 8 roku życia, ale potem to uległo modyfikacji.
Kiedy się szczepić na odrę?
Według Programu Szczepień Ochronnych każde dziecko powinno zostać zaszczepione szczepionką MMR w 13.-15. miesiącu życia oraz dawką uzupełniającą w 6. roku życia. W przypadku dorosłych szczepienie jest zalecane w następujących przypadkach:
-
u osób, które z różnych względów nie zostały zaszczepione w dzieciństwie;
-
u osób, które otrzymały tylko jedną dawkę szczepionki;
-
u młodych kobiet, które pracują w środowiskach dziecięcych.
Wszelkie wątpliwości dotyczące szczepień najlepiej wyjaśnić podczas rozmowy z lekarzem. Dodatkowe informacje znaleźć można również na stronie internetowej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.
Wskazania do szczepień dla dorosłych.
Szczepienie podaje się:
-
do rutynowego szczepienia wszystkich osób dorosłych jednocześnie przeciw różyczce, odrze i śwince;
-
do profilaktyki awaryjnej przy planowaniu podróży;
-
profilaktykę doraźną wykonuje się w przypadku kontaktu z chorą odrą, szczepionkę w takich przypadkach podaje się w ciągu 3 dni od kontaktu.
Szczepienia przy planowaniu wyjazdu za granicę należy przeprowadzić na 1 miesiąc przed planowanym wyjazdem.
Przeciwwskazania do szczepień dla dorosłych.
Szczepienie przeciwko odrze dla dorosłych ma przeciwwskazania. Tymczasowym przeciwwskazaniem jest infekcja dróg oddechowych lub zaostrzenie istniejących chorób. W takim przypadku szczepienie jest opóźnione o miesiąc.
Bezwzględne przeciwwskazania:
-
reakcja alergiczna na jaja kurze i przepiórcze;
-
alergia na antybiotyki;
-
reakcja alergiczna na poprzednie szczepienie;
-
ciąża i laktacja.
Przy jakimkolwiek podejrzeniu rozwoju odry należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Jest to ważne nie tylko dla szybkiej diagnozy i rozpoczęcia leczenia, ale także dla podjęcia działań przeciwepidemicznych w miejscach, które odwiedził potencjalnie chory na odrę.