Hypermenorrhoea to zaburzenie cyklu menstruacyjnego, charakteryzujące się nadmiernym krwawieniem (hypermenorrhoea) oraz wydłużeniem czasu trwania miesiączki (polimenorrhea). Pomimo zwiększonej ilości i długości krwawienia, rytm cyklu menstruacyjnego często pozostaje regularny, co może prowadzić do objawów astenicznych i anemicznych z powodu znacznej utraty krwi.
W ginekologii, zjawisko wielokrotnych miesiączek w krótkim czasie oznacza nieprawidłowo krótkie przerwy między cyklami menstruacyjnymi. Cykl zachowuje regularność, ale trwa mniej niż 20 dni (zazwyczaj od 21 do 37 dni). Krwawienie jest umiarkowane i trwa około 7 dni, nie przekraczając 10 dni. Jest to często wynik zaburzeń hormonalnych lub chorób narządów płciowych.
Hypermenorrhoea, jako rodzaj obfitego krwotoku menstruacyjnego, charakteryzuje się wydłużonym czasem trwania i intensywnością krwawienia. Kryteria ilościowe tego zaburzenia obejmują utratę krwi powyżej 150 ml i czas trwania miesiączki ponad 7 dni, ale nie dłużej niż 12 dni. W tym stanie rytm cyklu menstruacyjnego zazwyczaj nie ulega zaburzeniu. W niektórych przypadkach hypermenorrhoea może współistnieć z proyomenorrheą, czyli częstym krwawieniem menstruacyjnym z przerwami krótszymi niż 21 dni. Częstość występowania hypermenorrhoea nie jest dokładnie znana. Dane literaturowe wskazują, że w okresie dojrzewania zaburzenie to stanowi około 20% przypadków zaburzeń menstruacyjnych, a w okresie rozrodczym dotyka około 50% kobiet z mięśniakami macicy oraz 4-9% kobiet z założoną wkładką wewnątrzmaciczną.
Wiele różnych czynników może prowadzić do hypermenorrhoea czyli zbyt częstych miesiączek. Możemy wyróżnić formy fizjologiczne, które zazwyczaj nie wymagają interwencji medycznej lub chorobowe, które mogą być sygnałem poważniejszych problemów zdrowotnych.
Fizjologiczne przyczyny obejmują m.in. stres, zarówno neuropsychiczny, jak i fizyczny, który może prowadzić do zaburzeń cyklu nawet kilka miesięcy po ustąpieniu. Niedobory witamin, takich jak A, K, E oraz z grupy B, mogą wpływać na krzepliwość krwi i nieregularność cyklu. W okresie ustalania cyklu miesięcznego po pierwszej menstruacji mogą występować nieregularności. Podobnie jest w okresie okołomenopauzalnym, gdy organizm dostosowuje się do zmian poziomu estrogenów. Nagła utrata wagi, stan po porodzie, aborcje, poronienia, a także przyjmowanie niektórych leków, w tym antykoncepcji, mogą również wpłynąć na częstotliwość i regularność cyklu.
Z kolei chorobowe przyczyny mogą obejmować stany zapalne macicy, co wpływa na przedwczesne odrzucanie endometrium. Częste miesiączki mogą również być związane z tworzeniem się torbieli, zapaleniem jajników i jajowodów, a także z obecnością nowotworów, takich jak podśluzówkowe węzły chłonne, polipy czy endometrioza.
Inne możliwe przyczyny to zaburzenia tarczycy, nerek, krzepnięcia krwi, procesów metabolicznych, cukrzyca, nowotwory przysadki mózgowej, długotrwałe działanie progesteronu oraz choroby naczyniowe. Rzadziej spotykanym problemem jest wrodzone wielomiesięczne miesiączkowanie, wynikające z niedorozwoju narządów układu rozrodczego.
Hypermenorrhoea, czyli wielomiesiączkowanie, to zjawisko mogące mieć różne przyczyny. Dzieli się je na formy fizjologiczne, czyli naturalne, które nie wymagają interwencji leczniczej i zazwyczaj ustępują po usunięciu czynników wywołujących, oraz choroby, które mogą wymagać konsultacji lekarskiej.
Stres jest jednym z czynników mogących wpłynąć na zaburzenia cyklu miesięcznego. Może to być wynik przeciążenia neuropsychicznego, przemęczenia lub bezsenności. Reakcja organizmu nie jest natychmiastowa, a niekiedy problemy pojawiają się z opóźnieniem, nawet po 3-4 miesiącach od ustąpienia stresu.
Niedobory witamin, takich jak A, K, E oraz z grupy B, mogą prowadzić do zaburzeń krzepliwości krwi, co również wpływa na cykl miesiączkowy.
W okresie dojrzewania, kiedy to następuje ustalanie cyklu miesięcznego po pierwszej miesiączce, nieregularności są normalne. W ciągu pierwszych dwóch lat mogą występować zbyt częste lub rzadkie miesiączki. Jest to związane z niedojrzałością połączenia między przysadką mózgową, podwzgórzem i jajnikami.
W okresie okołomenopauzalnym, kiedy organizm kobiety przystosowuje się do niższego poziomu estrogenów, może dojść do chaotycznego uwalniania hormonów, co skraca cykl.
Szybka utrata masy ciała również może wpływać na cykl miesiączkowy, ponieważ tkanka tłuszczowa jest narządem syntetyzującym estrogen. Gwałtowny spadek masy ciała może zaburzyć ten proces.
Po porodzie, cykle miesiączkowe powracają po 6-12 miesiącach i mogą być nieregularne przez kilka cykli.
Aborcje, poronienia, a także stosowanie antykoncepcji awaryjnej mogą wpływać na regularność cyklu.
U zdrowych kobiet, jajniki mogą "odpoczywać" 1-3 razy w roku, co oznacza, że w tym czasie jaja nie dojrzewają i nie opuszczają mieszków jajnikowych, co również wpływa na cykl.
Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych w pierwszych 2-3 miesiącach może powodować plamienia, przypominające częste okresy. Jeśli problem będzie się powtarzał, przyczyną może być niedobór witaminy E i przeciwutleniaczy.
Nieprawidłowe umieszczenie wkładki wewnątrzmacicznej, a także stosowanie niektórych leków, w tym leków przeciwdepresyjnych, może wpływać na regularność cyklu.
W przypadku występowania naturalnych przyczyn wielomiesiączkowania, zawsze zaleca się konsultację z ginekologiem, aby wykluczyć inne możliwe problemy, takie jak nieprawidłowe krwawienie z macicy, które może być maskowane jako częste miesiączki. Na przykład, krwawienie może wystąpić w przypadku ciąży pozamacicznej.
Chorobowe obfite i częste miesiączki, znane jako hypermenorrhoea, mogą być skutkiem zapalenia macicy. Zapalenie to dotyka głębokich warstw funkcjonalnej tkanki macicy. Następuje przedwczesne i niekompletne odrzucanie "zużytego" endometrium. To z kolei wpływa na formowanie nowej warstwy endometrium, prowadząc do powtarzających się krwawień.
Obfite miesiączki mogą również wynikać z tworzenia się torbieli, zapalenia jajników i jajowodów. Gdy w macicy znajdują się nowotwory, takie jak podśluzówkowe węzły chłonne, polipy czy ogniska endometriozy, miesiączka może być nie tylko częsta, ale także intensywna.
Inne przyczyny skrócenia cyklu miesiączkowego obejmują:
Zaburzenia funkcji tarczycy i nerek;
Problemy z krzepnięciem krwi lub zaburzenia metaboliczne;
Cukrzyca;
Nowotwory przysadki mózgowej;
Długotrwałe działanie progesteronu;
Choroby naczyniowe.
Wrodzone przypadki obfitych i częstych miesiączek mogą wynikać z niedorozwoju narządów układu rozrodczego. Cykle te często przebiegają bez owulacji. Mięśnie macicy nie funkcjonują prawidłowo, a aktywność estrogenów jest zredukowana. W efekcie macica nie może się skutecznie kurczyć i tworzyć prawidłowego endometrium.
Diagnostyka hypermenorrhoea W kontekście rozmaitych przyczyn hypermenorrhoea, diagnostyka powinna uwzględniać nie tylko aspekty ginekologiczne, ale również endokrynologiczne, hematologiczne oraz inne dziedziny medycyny. Kluczowym elementem wizyty u ginekologa jest ustalenie charakterystyki funkcji menstruacyjnej, ewentualnych zmian w obrazie miesiączkowania oraz zebranie szczegółowego wywiadu położniczego i ginekologicznego.
Podczas badania ginekologicznego istnieje możliwość wykrycia stanów zapalnych oraz mięśniaków macicy. Ocena stanu endometrium i jajników odbywa się za pomocą ultrasonografii narządów miednicy mniejszej. Aby wykluczyć zakaźną etiologię hypermenorrhoea, przeprowadza się badania rozmazów z analizą mikroskopową, bakteriologiczną oraz testem PCR. Dodatkowe informacje na temat przyczyn mogą dostarczyć badania poziomów hormonów płciowych, hormonów tarczycy i testy czynności wątroby. Kliniczna analiza krwi pozwala na ocenę stopnia niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza.
W sytuacji, gdy podejrzewa się endometriozę lub rozrostowe zmiany w endometrium, konieczna może być histeroskopia z dodatkowym łyżeczkowaniem diagnostycznym i badaniem histologicznym błony śluzowej.
Leczenie i profilaktyka hypermenorrhoea Metody leczenia hypermenorrhoea dobiera się indywidualnie, w zależności od towarzyszących schorzeń. W przypadkach zaburzeń hormonalnych stosuje się kompleksowe doustne środki antykoncepcyjne. U kobiet cierpiących na nadmierne krwawienia miesiączkowe, związane z adenomiozą czy mięśniakami macicy, skuteczność wykazuje zastosowanie wewnątrzmacicznego systemu uwalniającego lewonorgestrel Mirena lub hormonalnego pierścienia antykoncepcyjnego NuvaRing.
Stosowanie leków hemostatycznych, takich jak dicinon czy kwas traneksamowy, ma na celu objawowe zahamowanie krwawienia. W celu uzupełnienia niedoboru żelaza zaleca się terapię przeciwanemiczną. Dodatkowo, zalecane jest przyjmowanie kwasu foliowego, witamin z grupy B oraz witaminy C. Znaczenie ma także odpowiednie odżywianie oraz zrównoważony tryb życia, w tym umiejętność odpoczynku.
W przypadku zwiększonej utraty krwi menstruacyjnej, spowodowanej mięśniakami macicy, rozważa się leczenie operacyjne, takie jak oszczędzająca miomektomia, nadpochwowa amputacja macicy lub histerektomia. Histerektomia częściej jest stosowana u kobiet po 40 roku życia, które zrealizowały swój potencjał rozrodczy. Natomiast w obecności polipów macicy wykonuje się histeroresektoskopię polipów.
Hypermenorrhoea, oprócz bycia przyczyną licznych niedogodności dla kobiety, wskazuje również na poważne problemy zdrowotne w sferze reprodukcji. Regularne wizyty ginekologiczne i terminowe leczenie chorób narządów płciowych oraz poza genitalnych mogą zapobiec zaburzeniom miesiączkowym. Każda kobieta powinna uważnie śledzić swój stan zdrowia i prowadzić kalendarz menstruacyjny, w którym zaleca się odnotowywanie czasu trwania oraz objętości wydzieliny.