Czyrak przedsionka nosa to ropno-nekrotyczne zapalenie mieszków włosowych, gruczołów łojowych oraz otaczających je tkanek przedsionka nosa. Charakterystycznymi objawami są pojawienie się krosty wypełnionej treścią ropno-martwiczą, która przebija się po 3-5 dniach, lokalny ból, obrzęk, przekrwienie oraz objawy ogólnoustrojowe związane z infekcją.
Przyczyny powstawania czyraka przedsionka nosa
-
Zmniejszona lokalna odporność błon śluzowych i skóry jest kluczowym czynnikiem predysponującym. Zwykle za infekcję odpowiadają patogenne bakterie, takie jak St. aureus, St. epidermidis, St. saprophyticus oraz paciorkowce β-hemolizujące grupy A.
-
Uraz mechaniczny. Otarcia, skaleczenia czy zadrapania stanowią bramki infekcyjne dla mikroorganizmów. Zalicza się do nich również zabiegi chirurgiczne, takie jak korekta nosa czy wszczepienie implantów.
-
Stany ropne. Choroby krostkowe skóry lub przedsionkowej części nosa, takie jak ropne zapalenie skóry czy sykoza, zwiększają ryzyko. Infekcja może także rozprzestrzeniać się z przewlekłych ognisk zapalnych, np. z próchnicowych zębów, zapalonych migdałków czy zatok przynosowych.
-
Ogólna obniżona odporność. Czynniki takie jak ogólna hipotermia, przewlekłe zmęczenie, niedobory witaminowe, cukrzyca, zakażenie HIV, nowotwory, niedawno zakończona chemioterapia czy długotrwałe przyjmowanie kortykosteroidów mogą sprzyjać powstawaniu czyraka.
-
Niewłaściwe zachowania higieniczne. Rzadka pielęgnacja ciała prowadząca do przetłuszczania skóry oraz zbyt dużej ilości bakterii na jej powierzchni. W miejscach pracy narazić się można na wdychanie zanieczyszczonego powietrza czy kontakt z szkodliwymi substancjami, co sprzyja rozwojowi infekcji.
Czyrak przedsionka nosa zdjęcie
Mechanizm powstawania czyraka przedsionka nosa zależy od patogeniczności patogenu oraz obecności czynników predysponujących. Uraz skóry nosa lub przewodów nosowych może stworzyć drogę dla bakterii do wnętrza tkanek. W sytuacji osłabienia odporności lokalnej i ogólnej oraz zmniejszonej aktywności bakteriobójczej potu i sebum, choroby endogenne stwarzają podatność na infekcje. Te czynniki, indywidualnie lub razem, prowadzą do pojawienia się krosty przy ujściu mieszka włosowego, której towarzyszy obecność neutrofili, nici fibrynowych oraz patogennych bakterii.
Kolejne etapy rozwoju czyraka wiążą się z rozszerzeniem infekcji w głąb mieszka włosowego, co skutkuje miejscowym stanem zapalnym, naciekiem i martwicą. Powstający w wyniku tego procesu rdzeń martwiczy prowadzi do zniszczenia okolicznych tkanek, które następnie zamieniają się w masy ropne. Wysięk gromadzi się pod naskórkiem, a po pewnym czasie jest wydzielany wraz z martwymi włosami i rdzeniem martwiczym. Rezultatem jest ubytek, który z czasem wypełnia się tkanką ziarninową, a w późniejszym etapie przekształca w bliznę.
Objawy czyraka przedsionka nosa
Charakterystyczne miejsca występowania to skrzydła nosa, czubek nosa oraz przedsionek jamy nosowej. Rozwój czyraka można podzielić na etap nacieku i ropienia. W pierwszej fazie, trwającej od 24 do 48 godzin, pojawia się zapalenie mieszków włosowych. Klinicznie objawia się to małym, stożkowatym zgrubieniem, bólem, uczuciem napięcia, obrzękiem i zaczerwienieniem. W centralnej części krosty widoczna jest ciemna plamka wskazująca na martwicę. Ból potęguje się podczas żucia, mówienia czy dotyku. Mogą pojawić się także objawy ogólnoustrojowe, takie jak ból głowy, osłabienie, gorączka dochodząca do 39°C.
Etap ropienia rozpoczyna się po 3-7 dniach od pierwszych objawów. Charakteryzuje go zmiękczenie centralnej części zmiany i spadek jej gęstości. Na powierzchni pojawia się żółtawo-biała warstwa, będąca rdzeniem czyraka. Kiedy rdzeń się przebija, z miejsca zapalenia uwalniany jest wysięk. Wraz z jego uwolnieniem ból ustępuje, a gorączka normalizuje się. Jama po czyraku stopniowo goi się, zostawiając po sobie bliznę, która jest nieco wciśnięta w stosunku do otaczających tkanek.
Rozprzestrzenianie się infekcji oraz zakrzepica żył w otoczeniu mieszków włosowych mogą prowadzić do powikłań. Skrzep, bakterie i produkowane przez nie toksyny mogą rozprzestrzeniać się przez żyły, takie jak żyła oczodołowa, kątowa czy przednia żyła twarzowa, docierając do oczodołu i zatok żylnych. Może to skutkować powstaniem ropowicy oczodołowej, zakrzepowego zapalenia żył zatoki jamistej oraz innymi powikłaniami wewnątrzczaszkowymi, takimi jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu czy ropień mózgu. Chociaż rzadziej, infekcja może także przyjąć formę ogólnoustrojową, prowadząc do sepsy. Do często spotykanych powikłań miejscowych zalicza się zapalenie zatok oraz ropnie przegrody nosowej.
Zdjęcia => Czyraki na skórze
Czyrak przedsionka nosa diagnoza
Rozpoznanie czyraka w nosie nie jest trudne. Aby postawić diagnozę, otolaryngolog często musi jedynie zbadać dotknięty obszar i uzyskać informacje wywiadowcze. Kompletny schemat badania pacjenta obejmuje następujące metody: Wywiad medyczny. Zbierając wywiad, lekarz określa możliwe przyczyny choroby, obecność współistniejących chorób oraz czynniki zakłócające lokalne i ogólne mechanizmy odpornościowe obrony organizmu. Szczególną uwagę zwraca się na kolejność rozwoju objawów. Badanie lekarskie. W zależności od umiejscowienia czyraka wykonuje się badanie nosa zewnętrznego lub rynoskopię przednią. Podczas stosowania tych technik wizualnie zauważa się zmiany obrzękowo-naciekowe charakterystyczne dla danego etapu. Przy palpacji i napięciu mięśni twarzy obserwuje się wzrost bólu. Testy laboratoryjne. Ogólne badanie krwi odzwierciedla obecność procesu zapalnego w organizmie - wzrost poziomu leukocytów neutrofilowych, wzrost ESR. Pobiera się również wymaz ze szczytu krosty, a następnie określa się mikroflorę chorobotwórczą i jej wrażliwość na leki przeciwbakteryjne. Radiografia szkieletu twarzy. Wskazany, gdy nie można dokładnie określić etiologii choroby, gdy podejrzewa się rozprzestrzenienie się infekcji na zatoki przynosowe lub rozwój innych powikłań. Jeżeli wartość diagnostyczna zdjęcia rentgenowskiego jest niska lub jeśli wystąpią objawy oponowe lub ogniskowe, konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej twarzoczaszki i rezonansu magnetycznego mózgu.
Czyrak przedsionka nosa leczenie
Leczenie realizowane jest w specjalistycznym szpitalu otolaryngologicznym. Wczesna interwencja medyczna umożliwia stosowanie metod zachowawczych. W sytuacji, gdy w obszarze czyraka przedsionka nosa pojawia się ropień zagrażający powikłaniami, wymagana jest procedura chirurgiczna.
Antybiotykoterapia. Na wstępie zaleca się stosowanie antybiotyków o szerokim zakresie działania, takich jak aminopenicyliny, makrolidy, cefalosporyny czy fluorochinolony. Po uzyskaniu wyników badań mikrobiologicznych dobiera się środki skuteczne przeciwko wykrytej mikroflorze.
Chirurgia: Procedura polega na nacięciu czyraka przedsionka nosa pod znieczuleniem miejscowym czy, w pewnych przypadkach, ogólnym. Następnie następuje drenaż, po którym obszar jest traktowany środkami antyseptycznymi. Czasem konieczne jest założenie tamponady przedsionka nosa.
Leczenie wspomagające. Zakłada stosowanie antyseptyków w obszarze zapalnym, podawanie leków przeciwhistaminowych, przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz suplementacji witaminowej. W celu łagodzenia bólu oraz redukcji stanu zapalnego polecane jest korzystanie z lamp leczniczych.
Czyrak przedsionka nosa rokowanie zapobieganie
Przy wczesnym rozpoznaniu i odpowiednim leczeniu prognozy są pozytywne. Jednak w obliczu powikłań wewnątrzczaszkowych czy obecności ciężkich współtowarzyszących schorzeń prognoza zależy od ogólnej kondycji pacjenta oraz skuteczności terapii. Podstawowe środki prewencyjne to unikanie uszkodzeń w okolicy nosa, dbałość o higienę osobistą oraz środowiskową, wczesna diagnostyka i leczenie innych infekcji ropnych, eliminacja źródeł zakażenia oraz odpowiednia opieka nad układem odpornościowym i ewentualnymi zaburzeniami endokrynologicznymi.